Wat is finale kwijting?

Je hebt met iemand samengewerkt en gaat in onderling overleg uit elkaar. Je hebt een geschil met iemand over geld en komt tot een minnelijke regeling zodat er niet geprocedeerd hoeft te worden. Je wilt er zeker van zijn dat je nooit meer lastig gevallen wordt met dat geschil en dat alle vorderingen over en weer eindigen. Daarom wordt ‘finale kwijting’ afgesproken. Maar wat is dat eigenlijk? En is finaal echt finaal, of kun je daar nog onderuit? 

Als er een einde komt aan een geschil of aan een contractuele verhouding (zoals een arbeidsovereenkomst), wordt er vaak een beëindigingsovereenkomst of vaststellingsovereenkomst gesloten. Aan het einde van zo’n overeenkomst wordt een ‘kwijtingsbeding’ opgenomen. Die luidt bijvoorbeeld als volgt:

“Partijen verlenen finale kwijting jegens elkaar en verklaren na ondertekening van deze overeenkomst of na nakoming van de verplichtingen voortvloeiende uit deze overeenkomst, over en weer niets meer van elkaar te vorderen te hebben.” 

Snel naar:

• Wat betekent finale kwijting?
• Wat is het doel van finale kwijting?
• Wat houdt finale kwijting in?
• Kun je op finale kwijting terugkomen?
• Advies

Wat betekent finale kwijting?

Als tussen partijen wordt afgesproken dat zij over en weer finale kwijting verlenen, dan betekent dit dat ze beiden niets meer van elkaar tegoed of te vorderen hebben. Ze kunnen daar op een later moment niet op terugkomen. Maar het recht zou het recht niet zijn, wanneer daar toch niet een paar uitzonderingen op gemaakt kunnen worden. Daarover later meer.

Wat is het doel van finale kwijting?

De reden dat mensen over en weer finale kwijting afspreken is vaak om duidelijkheid te scheppen. Het kan zijn dat er een geschil tussen partijen bestaat of dat er een einde komt aan een langdurige samenwerking, bijvoorbeeld een arbeidsrelatie. Met het overeenkomen van finale kwijting, een finaal kwijtingsbeding, wordt onzekerheid in de toekomst weggenomen. Dit dient zogenaamd voor de rechtszekerheid. Het schept duidelijkheid en rust als eenmaal is vastgelegd dat die ander nu en ook in de toekomst niets meer van je kan eisen. Je kan erop vertrouwen dat die afspraak tussen jullie allesomvattend is.

Wat houdt finale kwijting in?

Als het beding goed geformuleerd is, zal daaruit duidelijk blijken wat het beding behelst. In principe geldt de kwijting voor de kwesties waarover partijen afspraken hebben gemaakt en waarvoor zij een overeenkomst hebben gesloten. Het geldt dus voor het onderwerp van de overeenkomst. Het kan ook worden overeengekomen als einde van een bepaald geschil, bijvoorbeeld na onderhandeling of zelfs bij een getroffen schikking tijdens een procedure bij de rechtbank. Dan ziet de kwijting op het onderwerp van het geschil. 

Praktijkvoorbeeld

Het is goed om specifiek te benoemen waarop de kwijting ziet. In een arrest van februari 2020 boog de Hoge Raad zich over een kwijting tussen huurder en verhuurder waarin zij afspraken:

“Met de ondertekening van deze overeenkomst tot indeplaatsstelling zal Verhuurder ([verweerder]) jegens Huurder uit al zijn verplichtingen ingevolge het Huurcontract zijn ontslagen en ter zake jegens Huurder volledig zijn gekweten.”

Daaruit blijkt dus dat de kwijting ziet op aanspraken op grond van de huurovereenkomst.

Op enig moment bedenkt de huurder dat hij ten tijde van de huurovereenkomst jarenlang heeft afgelost op een afgeloste lening. Het bedrag van de lening betaalde hij in één bedrag met de huur, onder vermelding van ‘maandhuur’. Omdat die lening al lang was afgelost betaalde huurder dus jarenlang zonder reden extra aan de verhuurder. Op grond van onverschuldigde betaling vorderde de huurder het ten onrechte betaalde bedrag, totaal opgelopen tot € 273.373,96. De verhuurder gaf niet thuis en verwees daarvoor naar de kwijting. De Hoge Raad volgde dat verweer van de verhuurder niet en oordeelde dat de vordering van huurder niet ziet op een aanspraak uit de huurovereenkomst, maar een op de wet gegronde vordering uit onverschuldigde betaling. 

Dit is een voorbeeld waarin men denkt een kwijting te zijn overeengekomen, terwijl de rechter tot een ander oordeel komt. Het is dus heel belangrijk om een kwijtingsbeding goed op te schrijven en vast te leggen. Wil je weten of in jouw situatie een finale kwijting goed is geregeld? Neem dan contact met ons op.

Kun je op finale kwijting terugkomen? 

De keerzijde van de eerder genoemde rechtszekerheid is dat je in principe niet kan terugkomen op de finale kwijting. Ook niet als je naderhand iets over het hoofd hebt gezien.

Stel dat een langdurige zakelijke overeenkomst wordt beëindigd en partijen daarbij een finaal kwijtingsbeding overeenkomen. Als één van beide partijen dan een al bestaande vordering vergeet mee te nemen op het moment van de onderhandelingen en het overeenkomen van de finale kwijting, dan kan hij daar later niet meer op terugkomen. 

Wilsgebreken als uitzondering

Maar wat nu als de andere partij je heeft opgelicht? Of bedreigd en onder druk heeft gezet? Blijft het kwijtingsbeding dan overeind? Uiteraard niet.
Uitzondering op de regel is namelijk dat wanneer het beding of de overeenkomst tot stand is gekomen terwijl er sprake is van een ‘wilsgebrek’ (juridische term voor: ik heb het contract weliswaar gesloten, maar ik wilde het eigenlijk (achteraf) niet), het beding door de rechter kan worden vernietigd.

Om welke situaties gaat dat dan? Uit onze eigen praktijk kennen we het voorbeeld van onze klant die na een dienstverband van bijna veertig jaar een afvloeiingsregeling sloot met zijn werkgever. Hij kreeg een ontslagvergoeding mee en er werd finale kwijting overeengekomen. Beide partijen waren daarbij in de veronderstelling dat onze klant aanspraak kon maken op een pre-pensioen, zodat hij in inkomen niet achteruit zou gaan. De regels over dat pensioen waren echter aangepast, zodat de klant dat pensioen niet kreeg. Hij hield daardoor een stuk minder per maand over.

We vroegen de werkgever dan ook om compensatie, stellende dat de werkgever had moeten weten dat de pensioenregeling was gewijzigd. Onze klant was de vaststellingsovereenkomst met een verkeerde voorstelling van zaken aangegaan. Zou hij hebben geweten dat hij geen recht op pre-pensioen had, dan zou hij de overeenkomst niet hebben gesloten. De rechter vernietigde de kwijting dan ook en de werkgever moest het inkomensgat opvullen.

Vernietiging van de finale kwijting

Als er sprake is van een wilsgebrek, kan de finale kwijting dus worden vernietigd. De partij die daar een beroep op wilt doen, kan dat zelf schriftelijk inroepen of hij kan de rechter vragen het finale kwijtingsbeding te vernietigen. Als de finale kwijting vernietigd is, zelf of door de rechter, geldt de finale kwijting niet meer. Omdat vernietiging terugwerkende kracht heeft, werkt het terug tot het moment waarop de finale kwijting is overeengekomen. Dat betekent dat uitgevoerde handelingen teruggedraaid moeten worden. 

Wees er wel goed op bedacht dat vernietiging een hoge uitzondering is. De partij die wil vernietigen heeft een zware bewijslast en moet dus goed kunnen aantonen dat er sprake is van dwaling, bedrog, bedreiging of misbruik van omstandigheden.

Advies

Samengevat: het is erg belangrijk dat het kwijtingsbeding goed wordt geformuleerd, zodat voor beide partijen duidelijk is waarvoor zij kwijting verlenen en dit ook later geen discussie oplevert.

Daarnaast, of juist vooraf, is het heel belangrijk om goed de hele verhouding voor ogen te hebben, zodat je zeker weet dat je niet per ongeluk afstand doet van geld of andere rechten die je op het moment van de kwijting even zijn ontschoten. En wil je vanwege een wilsgebrek van de kwijting af, dan moet je van goeden huize komen om het bewijs daarvoor te leveren. Voor al die zaken is het goed juridisch advies in te winnen.

Wil je advies over dit onderwerp of over het opstellen van contracten in het algemeen? Neem vrijblijvend contact op met onze advocaten voor ondernemers, gevestigd in Hoogeveen.